برای پیدا کردن روحیّۀ نقدپذیری، چه باید کرد؟
بپذیریم که نیامدهایم برای ماندن؛ آمدهایم برای رفتن.[1]
یادمان باشد که نیامدهایم برای در جا زدن؛ آمدهایم برای بالا رفتن.[2] فراموش نکنیم که فرصت اندک است؛ بسیار نیست[3] و این اندک برای به دست آوردن ابدیّت است.
بپذیریم که عیبها، مانع رشد ماست و باید آنها را بشناسیم.
بپذیریم که انسان به تنهایی نمیتواند عیبهای خود را بشناسد. پس باید از دیگران کمک بگیرد.
با تفکّر روی این مطالب و پذیرش آن، نگاه ما به کسی که انتقاد میکند، نگاه جدیدی خواهد شد.
اگر کسی نگاه دنیایی هم داشته باشد، باز انتقادپذیری، راهی برای داشتن دنیای بهتر او خواهد بود. حتّی کسانی هم که به خدا اعتقاد ندارند، دوست دارند در زندگی دنیایی با کمترین عیب ممکن در میان مردم، حضور پیدا کنند. کسی که کارش را به خوبی انجام میدهد، از نگاه مردم، قابل اعتماد است. پس اگر عیبی در کیفیت کارم بود و نمیدانستم و کسی این عیب را به من گفت، به من خدمت کرده است. اگر من در آداب معاشرت با مردم خوب عمل کنم، محبوبِ مردم میشوم. پس اگر کسی عیبی در آداب معاشرت من دید و به من تذکّر داد، به محبوبیّت من در میان مردم، کمک کرده است.
تا حالا کتاب رو ندیدی؟! میتونی کتاب رو اینجا ورق بزنی ...
پس از فکر کردن روی مطالبی که در نکتۀ اوّل گفته شد، حالا نوبت عمل است. حتّی اگر برایتان سخت هم هست؛ امّا با دیگران، بویژه همسرتان طوری برخورد کنید که به خودش جرئت انتقاد بدهد. وقتی هم که انتقادی از شما شد، حتّی اگر درست نبود، موضعِ دفاعی نگیرید. عادت کنید که پس از انتقاد، کمی فکر کنید. اگر انتقاد درست نبود، میتوانید با زبانی نرم و رویی خوش، دلیل نادرست بودن آن را بگویید. اگر هم انتقاد بهجایی از شما شد، حتماً از انتقاد کننده، تشکّر کنید.
ممکن است این نوع برخورد، در ابتدا برخلاف روحیّۀ شما باشد؛ امّا اگر این کار با تفکّر روی مطالبی که در نکتۀ اوّل گفتیم، همراه شود، آرام آرام، روحیّۀ شما به گونهای خواهد شد که از انتقاد، ناراحت نمیشوید.
فانوس دانایی (مجموعهی تا ساحل آرامش، کتاب اول).
[1]. امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: «دنیا، گذرگاه است؛ اقامتگاه نیست»(نهج البلاغه، حکمت 133).
[2].<یا أَیُّهَا الإنْسانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلَاقِیهِ؛ اى انسان! مسلماً تو با تلاش و رنجى فراوان به سوى پروردگارت میروى. پس دیدارش خواهى کرد> (سورۀ انشقاق، 84، آیۀ 6).
[3]. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «دنیا، یک لحظه است. این لحظه را به طاعت الهی اختصاص دهید» (بحار الأنوار، ج74، ص164).
کارشناس مسائل تربیتی